در یک دهه گذشته شاهد ظهور سه نسل متفاوت از بلاکچینها بوده‌ایم. بیت‌کوین و اتریوم به عنوان زنجیره‌های نسل اول و دوم، هر کدام قابلیت‌هایی را به این فناوری اضافه کرده‌اند. از این قابلیت‌ها می‌توان امکان اجرای تراکنش‌های بدون واسطه و ساخت اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز را نام برد.
ارز دیجیتال کوزموس (Cosmos) به عنوان نسل سوم این فناوری، توانست تعامل بین زنجیره‌ای یا همان interoperability را ایجاد کند. موضوعی که تا قبل از ظهور این نسل، به یک مشکل بزرگ در فناوری بلاکچین تبدیل شده‌بود.
در این مقاله تمام آنچه را که باید در مورد این رمز ارز و قابلیت‌های آن بدانید را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تعامل بین زنجیره‌ای یا interoperability چیست؟
Interoperability یا تعامل بین زنجیره‌ای، توانایی یک سیستم دیجیتال مانند بلاکچین جهت ارتباط با سایر سیستم‌های مشابه با وجود تفاوت‌های جزئی آن‌ها است. به عنوان مثال در سیستم بانکی، امکان جابه‌جایی دارایی‌ها بین بانک‌های مختلف وجود دارد. همچنین امکان جابه‌جایی عکس بین وات‌ساپ اندروید و IOS وجود دارد.
بلاکچین نیز به این قابلیت نیاز دارد. با ظهور نسل سوم بلاکچینها مانند کوزموس، این رویا بیش از پیش به واقعیت نزدیک شد.
چرا تعامل بین زنجیره‌ای در بلاکچین اهمیت دارد؟
امروزه بلاکچینها و برنامه‌های کاربردی مبتنی بر آن جهت تعامل با یکدیگر به مشکل برخورده‌اند. ابتدا تنها بیت‌کوین وجود داشت؛ بنابراین نیازی مبنی بر تعامل بین زنجیره‌ای حس نمی‌شد. با ظهور اتریوم و سایر زنجیره‌های مرتبط با آن، نیاز به یک پل بین زنجیره‌های مختلف به شدت حس می‌شد. عدم مقیاس‌پذیری یکی از مشکلاتی بود که این زنجیره‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کردند.
استفاده از چندین بلاکچین مجزا مانند زندگی در چند جزیره متفاوت است. جابه‌جایی از یک جزیره به جزیره دیگر گاهی به یک مصیبت به تمام معنا تبدیل می‌شود. اگرچه اپلیکیشن‌های مختلفی سطحی از تعامل بین زنجیره‌ای را ارائه می‌دهند؛ با این وجود استفاده از آن حتی برای کاربران حرفه‌ای نیز دشوار است.
جنبه دیگر اهمیت این موضوع، ظهور اینترنت جدید Web3 بر پایه بلاکچین است. ایده اصلی Web3 تمرکززدایی و عدم کنترل نهاد‌های مرکزی بر اینترنت است. اگر تنها یک بلاکچین از سایر شبکه‌ها جدا بیفتد، امکان ورود نهاد‌های دولتی و قدرت‌های مرکزی بر اینترنت دوباره فراهم می‌گردد.
بنابراین تظمین تمرکززدایی و انسجام Web3 تنها با وجود قابلیت تعامل بین زنجیره‌ای فراهم می‌شود. جهت دستیابی به این چشم‌انداز، شبکه کوزموس (Cosmos) ظهور کرده‌است. هدف این شبکه کمک به ایجاد اینترنت بر پایه یک بلاکچین یکپارچه است. اما کوزموس دقیقا چیست و چگونه این هدف را عملی می‌کند؟ در ادامه به تمام این سوالات پاسخ می‌دهیم.
کوزموس: ایجاد یک اکوسیستم بلاکچینی منسجم
Cosmos در سال ۲۰۱۴ توسط جائه کوون ساخته‌شد. ایده اصلی ساخت این شبکه در آن زمان، ایجاد یک بلاکچین بود که به اندازه بیت‌کوین انرژی مصرف نکند. این شبکه امروزه اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- ایجاد تعامل بین زنجیره‌ای در بلاکچین‌های مختلف و ایجاد یک اینترنت بر پایه این فناوری
- افزودن قابلیت مقیاس‌پذیری به بلاکچینها و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (DApp)
- حفظ حاکمیت هر بلاکچین با وجود برقراری ارتباط بین شبکه‌های مختلف
حفظ حاکمیت بلاکچین به این معناست که هر کدام از آن‌ها با وجود ارتباط با شبکه‌های دیگر می‌توانند به صورت جداگانه اداره شوند. همچنین کاربران می‌توانند از توکن اصلی آن بلاکچین استفاده کنند؛ چراکه سیستم مستقل خود را دارد.
تمام این ویژگی‌های باعث می‌شود که کاربران از قابلیت تمام بلاکچینها استفاده کنند و در عین حال استقلال هر کدام از شبکه‌ها نیز حفظ شود.
کوزموس چگونه به این هدف دست‌‌یافت؟
همان‌طور که قبلا بیان شد، Cosmos تنها یک بلاکچین نیست. این شبکه حاوی ابزار‌هایی است که توسعه بلاکچین را ساده کرده و امکان تعامل بین زنجیره‌ای را فراهم می‌کند. این ابزار‌ها شامل Tendermint Core، Cosmos SDK و IBC است.
Tendermint Core
این ابزار پلتفرمی را جهت ایجاد اپلیکیشن‌های مبتنی بر بلاکچین فراهم می‌کند. بلاکچین را می‌توان متشکل از ۳ لایه مختلف تصور کرد. این ۳ لایه شامل شبکه، اجماع و اپلیکیشن می‌شود. وظیفه Tendermint Core، ادغام دو لایه شبکه و اجماع و جداکردن آن از لایه اپلیکیشن است. بنابراین تنها با تغییر لایه اپلیکیشن می‌توان یک بلاکچین جدید ایجاد کرد. این امر، کار را برای توسعه دهندگان بسیار ساده کرده‌است.
Cosmos SDK
SDK مجموعه‌ای از ابزار‌ها است که به توسعه دهندگان اجازه ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بدون یک خط کدنویسی می‌دهد. به عبارتی، این منبع حاوی ماژول‌های از پیش کدنویسی شده است که هر کدام بخشی از یک اپلیکیشن را ایجاد می‌کنند.
IBC یا پروتکل تعامل بین بلاکچینی
همان‌طور که از نام آن پیداست، IBC هسته مرکزی کوزموس است و به بلاکچین‌های مختلف امکان برقراری تعامل بین زنجیره‌ای را فراهم می‌کند. جهت دستیابی به این هدف، کوزموس از دو مفهوم Hub و Zone استفاده می‌کند. Zone همان زنجیره‌ها و بلاکچین‌های مختلف هستند؛ درحالی که Hub رشته‌هایی هستند که این زنجیره‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند.
اولین Hub اکوسیستم کوزموس Cosmos hub نام دارد که توسط توکن ATOM پشتیبانی می‌شود.
چرا شبکه کوزموس به توکن ATOM نیاز دارد؟
اتم توکن اصلی شبکه کوزموس است. از آن‌جا که این شبکه از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کند، زنجیره‌های مختلف جهت استفاده از این شبکه باید بخشی از توکن اتم خود را به اشتراک بگذارند تا اعتبار‌بخش شبکه باشد. با این کار علاوه بر کسب سود از آن، امنیت شبکه نیز تامین می‌شود.
اشتراک‌گذاری توکن اتم و کسب سود از آن با استفاده از پلتفرم‌های مختلف مانند صرافی‌های متمرکز و غیر متمرکز و کیف پول‌های نرم‌افزاری امکان‌پذیر است. با این حال امن‌ترین روش، استفاده از کیف پول سخت‌افزاری است. در ادامه به عنوان مثال از کیف پول سخت‌افزاری لجر استفاده می‌کنیم.
مدیریت توکن اتم در اکوسیستم Ledger Live
وجود پلتفرم‌هایی مانند Ledger Live، امکان استفاده از قابلیت‌های شبکه کوزموس را ساده کرده‌است. کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر امنیت توکن‌های ATOM کاربران را با آفلاین نگه‌داشتن کلید‌های خصوصی فراهم می‌کند. همچنین امکان اشتراک‌گذاری امن این توکن توسط پلتفرم Ledger Live وجود دارد. بنابراین نه تنها امنیت توکن‌های خود را حفظ می‌کنید؛ بلکه از سود ناشی از آن در شبکه کوزموس بهره‌مند خواهید شد. جهت خرید کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر تنها کافیست از وب‌سایت دیجی ولت دیدن فرمایید.
سخن پایانی
در این مقاله تمام آنچه که باید در مورد کوزموس و قابلیت تعامل بین زنجیره‌ای بدانید را بیان کردیم. همچنین این شبکه چشم‌اندازی از اینترنت بلاکچین را ایجاد کرده‌است. به نظر می‌رسد که دستیابی به این رویا در آینده‌ای نه چندان دور محقق خواهد شد.
