Yield Farming در فارسی به معنای کشاورزی بهره است. به عبارتی ییلد فارمینگ یا فارمینگ بهره، کسب کریپتو بیشتر با استفاده از خود کریپتو است. در این روش شما مقداری از ارز دیجیتال خود را از طریق قراردادهای هوشمند به دیگران قرض می‌دهید و در ازای آن، سودی را به شکل همان رمز ارز دریافت می‌کنید.
در این مقاله تمام آنچه را که باید درمورد ییلد فارمینگ باید بدانید را بیان می‌کنیم. همچنین نحوه کسب سود از این روش در سیستم‌های دیفای را نیز بررسی خواهیم کرد.
ییلد فارمینگ چیست؟
ییلد فارمینگ به زبان ساده به معنای قفل کردن ارز‌های دیجیتال و دریافت سود از آن است. این روش را می‌توان شبیه سهامداری تلقی کرد. با این حال پیچیدگی‌های زیادی در پس‌زمینه آن وجود دارد. کاربران این حوزه که تامین‌کنندگان نقدینگی (LP) نام دارند، وجوهی را به استخر‌های نقدینگی ییلد فارمر‌ها اضافه می‌کنند.
استخر‌های نقدینگی اساسا یک قرارداد هوشمند حاوی بودجه هستند. کاربران در ازای ارائه نقدینگی به استخر، مقداری پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش از کارمزدهای ایجاد شده در پلتفرم اصلی دیفای یا منبع دیگر تامین می‌شود.
برخی از استخر‌های نقدینگی از چندین توکن جهت ارائه پاداش استفاده می‌کنند. سپس آن توکن‌ها ممکن است دوباره در استخر دیگر ذخیره شوند. بنابراین استراتژی‌های فوق‌العاده پیچیده‌ای در پس‌زمینه وجود دارد. اما ایده اصلی، سپرده‌گذاری در استخر نقدینگی و دریافت پاداش در ازای آن است.
ییلد فارمینگ معمولا با استفاده از توکن‌های ERC-20 در شبکه اتریوم انجام می‌شود. همچنین پاداش‌ها نیز معمولا نوعی توکن ERC-20 است. اگرچه در آینده ممکن است این اکوسیستم تغییر کند. درحال حاضر بیشتر این فعالیت‌ها در اکوسیستم اتریوم انجام می‌شود.
ییلد فارمر‌ها معمولا وجوه خود را بین پروتکل‌های مختلف جهت دستیابی به بیشترین بازدهی جابه‌جا می‌کنند. این کار باعث می‌شود که انگیزه اقتصادی جهت جذب سرمایه بیشتر به پلتفرم‌های دیفای فراهم شود. درست مانند صرافی‌های متمرکز، نقدینگی تمایل به جذب نقدینگی بیشتری دارد.
چه‌چیزی باعث توسعه ییلد فارمینگ شد؟
راه‌اندازی توکن COMP (توکن حاکمیتی اکوسیستم Compound Finance) باعث ایجاد علاقه شدید به ییلد فارمینگ شد. توکن‌های حاکمیتی، حق حاکمیتی را به دارندگان خود اعطا می‌کنند. با این حال نحوه‌ی توزیع این توکن‌ها باید به گونه‌ای باشد که اکوسیستم همچنان غیرمتمرکز باقی بماند.
یکی از راه‌های متداول برای راه‌اندازی یک بلاک‌چین غیرمتمرکز، توزیع توکن‌های حاکمیتی به صورت الگوریتمی و بر مبنای میزان دارایی است. به عبارتی، کاربران با ارائه یک توکن در استخر نقدینگی، مقداری از توکن مدنظر خود را به شکل پاداش دریافت می‌کنند.
راه‌اندازی توکن COMP به این نوع مدل توزیع محبوبیت بیشتری بخشید. از آن زمان، پروژه‌های دیفای هرکدام طرح‌های نوآورانه ای برای جذب نقدینگی به اکوسیستم‌های خود ارائه کرده‌اند.
ارزش کل قفل‌شده (TVL) چیست؟
شاخص TVL میزان کل کریپتو و سایر بازار‌های پولی قفل‌شده در پروژه‌های دیفای است. به عبارتی دیگر، TVL میزان کل نقدینگی قفل‌شده در تمام استخر‌های نقدینگی است. این یک شاخص مفید جهت بررسی سلامت دیفای و مجموعه ییلد فارمینگ است.
وب‌سایت Defi Pulse مکان مناسبی جهت بررسی این شاخص است. همچنین پروژه‌هایی که بیشترین میزان اتریوم یا سایر توکن‌ها را در استخر خود دارند، قابل ردیابی هستند. به اکثر مواقع، هرچه دارایی های یک استخر بیشتر باشد، بازدهی بیشتری نیز خواهد‌داشت.
ییلد فارمینگ چگونه کار می‌کند؟
ییلد فارمینگ ارتباط نزدیکی با مدلی به نام بازار ساز خودکار (AMM) دارد. این مدل شامل ارائه دهندگان نقدینگی (LP) و استخر‌های نقدینگی می‌شود.
ارائه‌دهندگان نقدینگی وجود خود را به یک استخر نقدینگی واریز می‌کنند. این استخر بازاری را ایجاد می‌کند که در آن کاربران می‌توانند توکن قرض داده، وام گرفته یا آن‌ها را مبادله کنند. استفاده از این پلتفرم‌ها مستلزم پرداخت کارمزد است. در نهایت سهم LPها از طریق مجموع کارمزدها به آن‌ها پرداخت می‌شود. موارد گفته‌شده اصول کلی یک مدل AMM است.
علاوه بر کارمزد، توزیع یک توکن جدید، می‌تواند انگیزه دیگری جهت افزودن وجوه به استخر نقدینگی باشد. به عنوان مثال ممکن است راهی برای خرید یک توکن در بازار آزاد وجود نداشته‌باشد. بنابراین یک استخر نقدینگی ممکن است شرایط را جهت دریافت آن توکن فراهم کند.
قوانین توزیع، همه مبتنی بر پروتکلی است که یک پروژه دیفای ارائه می‌دهد. با این حال وجه اشتراک همه آن‌ها دریافت پاداش به نسبت میزان نقدینگی است که به استخر نقدینگی ارائه می‌دهد.
وجوه سپرده‌شده به طور معمول استیبل‌کوین‌های متصل به دلار آمریکا هستند. برخی از رایج‌ترین استیبل‌کوین‌های مورد استفاده در دیفای شامل BUSD، USDC، USDT، DAI و … است. همچنین برخی از اکوسیستم‌ها، توکن‌هایی را ضرب می‌کنند که نشان‌دهنده توکن سپرده شما در اکوسیستم است. به عنوان مثال اگر ETH را به اکوسیستم Compound واریز کنید، توکن cETH دریافت خواهید کرد. بنابراین پیچیدگی‌های زیادی در لایه‌های زیرین این روش وجود دارد.
پاداش ییلد فارمینگ چگونه محاسبه می‌شود؟
به طور معمول پاداش ییلد فارمینگ به صورت بازده سالانه محاسبه می‌شود. برخی از معیار‌های رایج در این روش شامل نرخ درصد سالانه (APR) و بازده درصدی سالانه (APY) است. تفاوت این دو روش در این است که APR اثر مرکب را در نظر نمی‌گیرد اما APY این کار را انجام می‌دهد. اثر مرکب به معنای سرمایه‌گذاری مجدد سود جهت ایجاد بازدهی بیشتر است.
در نظر داشته‌باشید که این دو شاخص تنها تخمین و پیش‌بینی هستند. حتی تخمین دقیق پاداش‌ها در کوتاه‌مدت نیز بسیار دشوار است. دلیل این امر، رقابتی و پر‌نوسان بودن این بازار است.
از آن‌جا که APR و APY از بازار‌های قدیمی منشاء می‌گیرند، بازار‌ها دیفای به معیار‌های خود جهت محاسبه بازده نیاز دارند. با توجه به سرعت بالای دیفای، بازده تخمینی هفتگی یا حتی روزانه منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
وثیقه در دیفای به چه معناست؟
هنگام گرفتن قرض از پلتفرم‌های دیفای، چهش پوشش وام خود باید وثیقه بگذارید. این وثیقه به عنوان بیمه برای وام شما عمل می‌کند. میزان و نوع این وثیقه با توجه به پلتفرم‌های مختلف متفاوت است. بنابراین ابتدا قوانین مرتبط با اکوسیستمی که در آن کار می‌کنید را به دقت مطالعه کنید.
با کاهش قیمت توکنی که وام گرفته‌اید، ممکن است ارزش وثیقه شما از آستانه مورد نیاز پلتفرم کمتر شود. در این صورت، پلتفرم مربوطه دارایی شما را به عنوان وثیقه نقد می‌کند. درست مانند آنچه که در بازار فیوچرز در حین معامله‌گری ممکن است اتفاق بیفتد. برای جلوگیری از این اتفاق می‌توانید به ارزش وثیقه خود اضافه کنید.
به‌طور معمول اکثر پلتفرم‌ها با مفهومی به نام وثیقه اضافی کار می‌کنند. این بدان معناست که وام‌گیرندگان باید ارزش بیشتری نسبت به وام خود باید وثیقه بگذارند. دلیل این امر جلوگیری از ضرر سیستم در صورت سقوط‌های شارپی بازار است.
بنابراین اگر نرخ وثیقه یک پلتفرم ۲۰۰ درصد باشد به این معناست که در ازای ۱۰۰ دلار ارزش ورودی، ۵۰ دلار وام دریافت خواهید‌کرد. اگرچه برای جلوگیری از انحلال وثیقه خود بهتر است بیشتر از این مقدار وارد کنید. بنابراین قبل از دریافت وام از یک پلتفرم، ابتدا نرخ وثیقه آن را بررسی کنید.
ریسک‌های ییلد فارمینگ
کشاورزی بهره آن‌چنان ساده نیست. استراتژی‌های پر‌سود بسیار پیچیده هستند و تنها به افراد حرفه‌ای در این حوزه توصیه می‌شود. علاوه بر آن، این روش بیشتر مناسب افرادی است که دارایی زیادی جهت واریز به استخر‌های نقدینگی دارند. اگرچه با سرمایه‌های کم نیز می‌توان از این روش استفاده کرد.
یکی از خطرات آشکار ییلد فارمینگ، قراردادهای هوشمند است. با توجه به ماهیت DeFi، بسیاری از پروژه‌ها توسط تیم‌های کوچک با بودجه محدود ساخته می‌شود. بنابراین احتمال وجود اشکال در قراردادهای هوشمند ساخته‌شده توسط این تیم‌ها را افزایش می‌دهد.
حتی در پروژه‌های بزرگ‌تر نیز همواره باگ‌های متعددی در این قراردادها کشف می‌شود. بنابراین با توجه به ماهیت غیر قابل تغیر بلاکچین‌ها، این اشکالات می‌تواند به از دست‌دادن سرمایه کاربر منجر شود. بنابراین هنگام واریز دارایی خود در یک قرارداد هوشمند، باید این را در نظر بگیرید.
قابلیت ترکیب‌پذیری یکی دیگر از مواردی است که علاوه بر مزیت یک ریسک در دیفای به حساب می‌آید. همان‌طور که بیان کردیم، پروتکل‌های دیفای غیرمتمرکز و بدون واسطه هستند. بنابراین به‌راحتی می‌توانند با یکدیگر ادغام‌شده و در کنار یکدیگر کار کنند. اما این مورد یک ریسک نیز به حساب می‌آید. تنها کافی است که یکی از اجزای یک اکوسیستم به درستی کار نکند؛ آن‌گاه کل مجموعه دچار اشکال می‌شود. بنابراین هنگام واریز نقدینگی به یک استخر، باید تمام پروتکل‌هایی را نیز که با آن ادغام شده‌اند را بررسی کنید.
پلتفرم‌ها و پروتکل‌های ییلد فارمینگ
استراتژی‌های کشاورزی بهره ساعت به ساعت در حال تغییر است. هر پلتفرم استراتژی، قوانین و ریسک‌های مخصوص به خود را دارد. تا این‌جا ایده کلی و ریسک‌های موجود در ییلد فارمینگ را بیان کردیم. در ادامه یک لیست از پروتکل‌هایی را که هسته‌ای اصلی ییلد فارمینگ را تشکیل می‌دهند، مورد بررسی قرار می‌دهیم.
Compound Finance
کامپاند یکی از پروتکل‌های اصلی اکوسیستم ییلد فارمینگ است. در این پلتفرم کاربران دارایی‌های خود وام می‌دهند یا قرض می‌گیرند. تنها با اتصال به کیف پول اتریوم و واریز وجه به استخر نقدینگی، می‌توان پاداش‌هایی را با اثر مرکب دریافت کرد. همچنین نرخ پاداش به صورت الگوریتمی بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.
MakerDAO
Maker یک پلتفرم اعتباری غیرمتمرکز است که از استیبل‌کوین DAI به عنوان پاداش استفاده می‌کند. هر کس می‌تواند فضایی به‌نام Maker vault باز‌کرده و در آن دارایی‌های مانند USDC، BAT، ETH یا WBTC را قفل کند.
Synthetix
این پروتکل به کاربران این اجازه را می‌دهد تا توکن SNX یا ETH را به استخر‌های نقدینگی اضافه کنند و در ازای آن دارایی‌های مصنوعی دریافت کنند. این دارایی‌های می‌توانند ارز‌های فیات، رمز ارز‌های پایه یا کالا‌های قابل ارزش‌گذاری باشد. این پلتفرم قصد دارد در آینده از تمام دارایی‌های قابل ارزش‌گذاری به عنوان دارایی‌های مصنوعی پشتیبانی کند.
Aave
Aave یک پروتکل غیرمتمرکز جهت ارائه وام و استقراض است. نرخ بهره بر اساس شرایط بازار فعلی به صورت الگوریتمی تنظیم می‌شود. وام‌دهندگان در ازای وجوه خود توکن a دریافت می‌کنند. این توکن‌ها بلافاصه جهت ایجاد سود مرکب سپرده‌گذاری می‌شوند. این پروتکل یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های بین کاربران ییلد فارمینگ است.
UniSwap
Uniswap یک صرافی غیر متمرکز است که امکان مبادله توکن‌های غیر قابل اعتماد را فراهم می‌کند. LPها جهت ایجاد یک بازار، حداقل ارزشی معادل دو توکن را واریز می‌کنند. سپس معامله‌گران در مقابل آن استخر نقدینگی معامله می‌کنند. سود LPها از طریق کارمزدی که از معامله در استخر نقدینگی ایجاد می‌شود، تامین می‌گردد.
Curve Finance
Curve Finance یک صرافی غیرمتمرکز است که به طور خاص جهت مبادله استیبل‌کوین‌ها طراحی شده‌است. برخلاف Uniswap، این صرافی به کاربران این اجازه را می‌دهد که مبادلات استیبل‌کوین‌هایی با ارزش بسیار بالا را با کمترین اصطکاک انجام دهند.
Balancer
Balancer یک صرافی غیرمتمرکز مانند Uniswap و Curve است. تفاوت اصلی آن با دو مورد قبل امکان تخصیص توکن‌های سفارشی به استخر‌های نقدینگی است. همچنین مانند Uniswap، ارائه‌کنندگان نقدینگی در ازای کارمزد معاملاتی که در استخر نقدینگی انجام می‌شود، پاداش دریافت می‌کنند.
Yearn.Finance
Yearn.Finance یک اکوسیستم جهت خدمات وام‌دهی مانند Aave و Compound و … است. هدف این اکوسیستم استفاده از الگوریتمی جهت دستیابی به سود‌آورترین خدمات وام‌دهی است. وجوه واریز شده به توکن Y تبدیل می‌شوند و به صورت دوره‌ای جهت دستیابی به سود مرکب سپرده‌گذاری می‌شوند.
سخن‌پایانی
در این مقاله به بررسی ییلد فارمینگ به عنوان جدیدترین روش کسب سود غیرفعال از بازار ارز دیجیتال پرداختیم. این روش اگرچه سود‌های مناسبی را می‌تواند به ارمغان بیاورد، با این‌حال ریسک‌های موجود در آن را نیز باید درنظر بگیرید. همچنین اگر جهت اتصال کیف پول خود به این پلتفرم‌ها، حتما از کیف پول‌های سخت‌افزاری استفاده کنید تا امنیت دارایی‌هایتان را تامین کنید.
